Obecnie do wykrywania obecności narkotyków w organizmie szeroko stosowane są testy immunochemiczne lub immunochromatograficzne w postaci testów paskowych bądź kasetkowych, które umożliwiają wykrywanie określonych substancji na miejscu i przy minimalnym wysiłku. Metoda ta opiera się na zasadzie działania, którą po raz pierwszy w 1959 roku odkryło małżeństwo badaczy Berson i Yalow. Za to odkrycie w 1977 roku otrzymali oni Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
Narkotest z Moczu
Najstarszą metodą wykrywania narkotyków w organizmie jest test z moczu. Znaczna ilość wydalanych kannabinoidów znajduje się w moczu, ponieważ większość THC jest wydalana przez nerki. Jak można się domyślić z nazwy, test immunologiczny opiera się na wykryciu określonej substancji poprzez reakcję immunologiczną. W tym kontekście mówi się również o reakcji antygen-przeciwciała.
Antygen to substancja, którą należy wykryć, jak w tym przykładzie – THC. Przeciwciało to białko wytwarzane przez układ odpornościowy, które reaguje z poszukiwaną substancją i ją rozkłada. Jeśli przeciwciało jest odpowiednio zmodyfikowane, proces ten powoduje reakcję barwną. Zasadniczo taki pasek testowy składa się przede wszystkim z paska z włókniny. Dzięki temu materiałowi płyny, takie jak mocz, mogą dyfuzować i wywoływać odpowiednie reakcje w różnych miejscach. W dolnej linii paska testowego znajduje się linia testowa. Składa się z przeciwciał, które reagują z THC.
Przeciwciała są pozyskiwane albo ze zwierząt, albo z hodowli komórkowych, które miały kontakt z THC, które, na przykład, można podać myszom w laboratorium. Następnie układ odpornościowy zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko THC. Specjalną metodą ekstrahuje się te przeciwciała z próbki krwi myszy. To właśnie te przeciwciała są następnie wprowadzane na linię testową paska. Jeśli próbka moczu dyfuzowanego przez linię testową zawiera THC, przeciwciała w tej linii reagują z THC, tworząc reakcję barwną. Jednak w większości modeli wynik testu jest negatywny, gdy widoczna jest czerwona linia testowa. W takim przypadku reakcja barwna musi być chemicznie odwrócona. Odbywa się to poprzez zaopatrywanie przeciwciał w nanocząsteczki złota. Teraz linia testowa jest czerwona, gdy nie ma THC w moczu i staje się bardziej bezbarwna, im więcej THC reaguje z przeciwciałami na linii testowej.
Czułość testu jest regulowana przez liczbę przeciwciał nałożonych na linię testową. Komercyjne testy THC z moczu mają tak zwaną wartość odcięcia 25 lub 50 nanogramów na mililitr. Oznacza to, że przy stężeniu THC w moczu 25 lub 50 nanogramów na mililitr linia testowa staje się bezbarwna, a wynik testu jest pozytywny. Nieco powyżej linii testowej znajduje się druga linia, linia kontrolna. Wskaźnik ten wskazuje, czy test zadziałał i zmienia kolor na czerwony. Zasadniczo linia ta sprawdza, czy badany płyn jest całkowicie rozproszony na pasku włókniny i czy w pierwszej linii zainicjował reakcję. Odbywa się to w różny sposób w zależności od modelu.
W większości przypadków barwienie linii kontrolnej polega na tym, że przeciwciała z linii testowej są dalej transportowane w płynie, powodując czerwoną reakcję na linii kontrolnej. W linii testowej może również znajdować się inna substancja, która jest przez płyn dalej transportowana. Na linii kontrolnej, gdy te dwie substancje się spotkają, powstaje reakcja koloru czerwonego. Można to najlepiej zilustrować prostym eksperymentem chemicznym, w którym dwie bezbarwne ciecze tworzą reakcję koloru. Jeśli obie linie są czerwone, test zadziałał i jest negatywny, co oznacza, że stężenie THC w moczu jest poniżej granicy wykrywalności 25 lub 50 nanogramów na mililitr.
Proste w Użyciu, Ale Dosyć Niedokładne
Ważne jest, aby wiedzieć, że test immunologiczny nie jest w stanie określić dokładnej ilości THC w moczu. Można jedynie wykazać, czy wartość ta jest wyższa, czy niższa od wartości odcięcia. Jest to test jakościowy, ale nie ilościowy. Innym problemem jest to, że tego typu paski testowe mogą również dawać fałszywie pozytywne wyniki.
Dzieje się tak, ponieważ przeciwciała na linii testowej mogą również reagować z innymi substancjami. Istnieją leki, takie jak ibuprofen lub pantoprazol, które również reagują z przeciwciałami, które są skierowane przeciwko THC. Dużym problemem jest to, że nie można odróżnić samego THC od produktów degradacji THC, takich jak THC-COOH.
Prowadzi to do od dawna znanego problemu, że testy na obecność THC w moczu wychodzą pozytywne, nawet jeśli od kilku dni dana osoba nie konsumowała marihuany. THC-COOH pozostaje w organizmie znacznie dłużej niż THC, ale przeciwciała na linii testowej nie są w stanie odróżnić tych dwóch składników.
Fakt, że THC-COOH nie jest psychoaktywne i absolutnie nic nie mówi o zdolności do udziału w ruchu drogowym, jest znany ustawodawcy od dawna.
Niemniej jednak do dziś utrzymywane są szalone i od dawna nieaktualne standardy. Testy te są tak mało oparte na dowodach, że nawet spożywanie legalnych produktów CBD i oleju konopnego używanego do gotowania może prowadzić do pozytywnego wyniku testu.
Narkotest z Powierzchni, Skóry, Potu, Śliny
Oprócz moczu, w ostatnich latach wykonuje się również narkotesty ze śliny, głównie w szybkich testach przeprowadzanych w ruchu drogowym. Oprócz tego stosuje się również testy ze skóry, potu lub z powierzchni, które mogą wykryć kontakt z narkotykami. Zasada działania jest dokładnie taka sama jak w przypadku testu moczu, z niewielką, ale ważną różnicą dla użytkownika.
W przypadku testu ze śliny czy potu, czyli większości modeli dostępnych na rynku, linia testowa zabarwia się na czerwono po wykryciu THC, podczas gdy w badaniu moczu pozostaje bezbarwna. W przeciwnym razie zasada działania jest zasadniczo identyczna. Na pasku testowym nie zostaje wykonane odwrócenie reakcji barwnej, gdy THC lub THC-COOH reaguje z przeciwciałem.
Po pobraniu próbki kawałek plastiku z włókniną nasączoną próbką jest wkładany z powrotem do kasety mobilnego testu narkotykowego. W tej procedurze rozbijana jest ampułka z wodą destylowaną. Woda ta przenika przez włókninę i wywołuje, podobnie jak w przypadku testu z moczu, odpowiednie reakcje na linii testowej i kontrolnej. Jeżeli w wyniku reakcji obie linie zabarwiają się na czerwono, wynik testu jest pozytywny.
Marihuana jest wykrywalna w ślinie przez około 24 godziny. Wartość odcięcia dla większości testów wynosi 12 ng/ml. Ta niska wartość odcięcia została wybrana, ponieważ THC przenika do śliny jedynie w ilościach śladowych, a w większości przypadków mierzone są jedynie pozostałości powstałe w wyniku dymu w jamie ustnej. Konopie indyjskie można wykryć w ślinie, jednak jest to bardzo niedokładny pomiar.
Szybkie Testy Nie Mogą Być Przedmiotem Postępowania Sądowego
Ważne jest, aby wiedzieć, że jeśli chodzi o konsekwencje dla prawa jazdy, to testy moczu, testy śliny, a nawet testy wymazu, ze względu na ich niedokładność, nie są dowodem w postępowaniu sądowym. Wyłącznie laboratoryjne badania krwi mogą być przedmiotem postępowania sądowego. Są one znacznie dokładniejsze i ilościowe, ponieważ jako metoda wykrywania stosuje się chromatografię.
Szybkie testy, jak opisano powyżej, mogą służyć jedynie jako wskazówka, ale muszą być później potwierdzone próbką krwi, w przeciwnym razie nie mają one znaczenia prawnego. Zaleca się, aby zawsze odmawiać wykonania szybkich testów ze względu na potencjalnie fałszywie dodatni wynik, ponieważ są one z zasady dobrowolne. Fałszywie dodatni wynik może jedynie doprowadzić do problemów prawnych i biurokratycznych do czasu uzyskania wyników badania krwi.
Szczególną formą testu używanego w sądzie, który jest oferowany w niektórych krajach, jest test z włosów. Zarówno badanie włosów, jak i badanie krwi opierają się na chromatografii. Jest to również najbardziej wrażliwy i jedyny wariant testu, który jest również stosowany przy kontroli na obecność narkotyków.